Allahin muttakiler icin hidayet kaynagi olarak gönderdigi son mesaji Kurani, maksad-i ilahye uygun sekilde anlama ve yorumlama cabasi icerisindeki müfessirlerin farkli tevillerde bulunmalarina bircok faktör etki etmistir. Bu faktörler hem Kuran naslarinin ihtiva ettigi mütesabih, müphem, müskil, mücmel ayetler, cok anlamli lafizlar gibi bizzat Kuran-i Kermin kendisinden kaynaklanan faktörlerdir hem de yorumcunun bilgi birikimi, kültürü, yasadigi sosyo-politik cevre, naslara yaklasimda kullandigi degisik metotlar, mezheb önyargilar gibi Kuran yorumcusunun kendisinden kaynaklanan faktörlerdir. Müfessirlerin Kuran ayetlerini farkli anlama ve yorumlamalarina etki eden unsurlardan biri de sahip olduklari Allah tasavvurlaridir. Müfessirlerden bir kismi Esariyyenin, mutlak mürd ve tam malik bir Allah tasavvurunu merkeze alarak ayetleri yorumlamislar, bir kismi da Mutezilenin mutlak adil ve tam hakm bir ilah tasavvurunu düsünce sistemlerinin merkezine alip yorum gelistirmislerdir. Bir kismi ise Matürdnin mutlak hikmetci yaklasimini benimseyerek Kuran naslari bu ilah tasavvurunu merkeze alarak yorumlamislardir. Islam düsüncesindeki bu kelam ekollerinin ilah tasavvurlari disinda bir baska egilim daha vardir ki bunu, ilkeli özgürlükcü yaklasim olarak ifade edebiliriz. Müfessirler hangi ekolün ilah telakkisini benimsemislerse ayetleri o ilah tasavvuruna mutabik olacak sekilde tevil etmislerdir. Bunun neticesinde ayni naslari ele alip yorumlamalarina ragmen birbirinden tamamen farkli, taban tabana zit teviller ortaya cikmistir. Iste elinizdeki bu eserde hem söz konusu ekollerin ve kelam egilimlerin Allah tasavvurlari ya da ilah düsünceleri acik ve net olarak ortaya konulmaya calisilmis hem de bu ilah tasavvurlarini benimseyen müfessirlerin zihinlerine yerlesen bu ilah telakkileriyle ayetleri yorumlama bicimlerine nasil yansidigi tespit edilmeye calisilmistir. Müfessirlerin ilah tasavvurlarinin Kuran yorumuna yansimalarini tespit etmek gayesiyle öncellikle Esar müfessir olmasi hasebiyle Fahruddn er-Raznin v. 6061209 Mefathul-ayb adli tefsiri, Mutezil müfessir Zemahsernin v. 5381144 el-Kessaf an Hakaiki Savamidit-Tenzl ve Uynil-Ekavl f Vuchit-Tevl adli eseri ile Matürdnin v. 333944 Tevlatül-Kuran adli eseri esas alinarak degerlendirmeler yapilmistir.
